Borstkanker onderzoek: Bevolkingsonderzoek, onderzoek en diagnose

Wanneer je door je huisarts of via het bevolkingsonderzoek naar het ziekenhuis wordt verwezen, volgt diagnostisch onderzoek om te bepalen of je borstkanker hebt. Dit onderzoek kan verschillende vormen aannemen, zoals mammografie, echografie, biopsie, punctie en MRI-scan.

Meer weten over de verschillende soorten borstkanker?

Het bevolkingsonderzoek borstkanker

Het bevolkingsonderzoek borstkanker richt zich op vrouwen van 50 tot en met 75 jaar. Elke 2-3 jaar ontvangen zij een uitnodiging voor een mammografie, verstuurd door het RIVM.

Deelname aan dit onderzoek, uitgevoerd in mobiele onderzoekscentra, kan de kans op een succesvolle behandeling vergroten en minder ingrijpende behandelingen mogelijk maken.

In Nederland krijgt 1 op de 7 vrouwen borstkanker. Vroegtijdige opsporing door het bevolkingsonderzoek, zoals aanbevolen door de Borstkankervereniging Nederland, verhoogt de kans op genezing.

Bij afwijkingen wordt aanvullend onderzoek gedaan, wat essentieel is voor het behandelplan. In 2022 werd bewezen dat het onderzoek effectief bijdraagt aan de volksgezondheid. Het wordt dus altijd aanbevolen mee te doen aan dit borstkanker onderzoek.

Onderzoek en diagnose borstkanker

Er zijn verschillende methode beschikbaar om onderzoek te doen en een goede diagnose te kunnen stellen. Onderstaand vind je een lijst van de verschillende technieken welke gebruikt kunnen worden:

Mammografie (mammograaf)

Een mammografie is een röntgenfoto van de borst, die je krijgt tijdens het bevolkingsonderzoek borstkanker of na een verwijzing van je (huis)arts. Hierbij wordt de borst tussen twee plexiglasplaten platgedrukt om van twee kanten een foto te maken.

Dit platdrukken is nodig om het weefsel te spreiden en beweging tijdens de foto te voorkomen, waardoor de hoeveelheid straling laag kan blijven. Hoewel het platdrukken van de borst pijnlijk kan zijn, is het niet schadelijk en duurt het slechts enkele seconden. Soms kan er bij het samendrukken vocht uit de tepel komen.

Echografie

Wanneer je een afwijking in de borst voelt die niet zichtbaar is op de mammografie, maakt de arts een echografie. Ook bij dicht borstklierweefsel wordt soms een echografie gedaan, omdat dit een beter beeld geeft.

Een echografie gebruikt geluidsgolven om het borstweefsel zichtbaar te maken, zodat de arts kan beoordelen of er sprake is van een kwaadaardige tumor. Met een echografie kan de arts ook de oksel onderzoeken op mogelijke uitzaaiingen. Als er uitzaaiingen worden gevonden, haalt de arts cellen weg voor verder onderzoek. Dit gebeurt door middel van een punctie.

Biopsie of punctie

Een arts voert een biopsie of punctie uit om een definitieve diagnose te stellen. Bij een biopsie wordt een stukje weefsel weggehaald op de plek waar de afwijking is te zien. Dit gebeurt met een dikkere, holle naald die via een klein sneetje in de huid in de borst wordt gebracht. Een biopt wordt uitgevoerd onder plaatselijke verdoving.

Bij een punctie zuigt de arts weefselcellen en vocht op met een dunne, holle naald. Hiervoor is meestal geen verdoving nodig. Het weefsel dat bij de biopsie of punctie is afgenomen, wordt onderzocht door de patholoog. Met de uitslag kan de arts vaststellen of een tumor goed- of kwaadaardig is.

MRI-scan

Een MRI-scan wordt soms toegepast bij borstkanker. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in een MRI-scanner die werkt met een sterke magneet, radiogolven en een computer om afbeeldingen van het borstweefsel of andere organen te maken.

Een MRI-scan kan om verschillende redenen worden gebruikt:

Wanneer een mammografie en echografie geen duidelijkheid geven over borstkanker.
Als screeningsmethode voor jonge vrouwen met een hoog risico op borstkanker.
Bij vrouwen met dicht borstweefsel.
Om de uitbreiding van de tumor in de borst en okselklieren in kaart te brengen.
Om te beoordelen of chemotherapie aanslaat.
Om uitzaaiingen in andere organen op te sporen.

Botscan

Voor de scan wordt een gammacamera gebruikt en een kleine hoeveelheid radioactieve vloeistof. Botten en gewrichten nemen deze vloeistof op.

De gammacamera detecteert de straling en maakt beelden waarop patronen zichtbaar kunnen zijn.

Aan de hand van deze patronen kunnen ze vaststellen waar de stof zich meer of juist minder heeft gehecht. Hierdoor kunnen ze bepaalde ziektes en afwijkingen identificeren.

Tomosynthese

Tomosynthese is een geavanceerde vorm van mammografie die gedetailleerde driedimensionale (3D) beelden van de borst produceert.

Bij deze techniek maakt een röntgenapparaat meerdere opnames van de borst vanuit verschillende hoeken. Deze beelden worden vervolgens samengevoegd tot een 3D-beeld, waardoor artsen de structuur van de borstweefsels nauwkeuriger kunnen bekijken.

Dit helpt bij het nauwkeuriger identificeren van tumoren en vermindert de kans op vals-positieve resultaten.

Tomosynthese is bijzonder nuttig voor vrouwen met dicht borstweefsel, waarbij traditionele mammografie soms minder effectief is in het onderscheiden van gezond weefsel en kankercellen.

Erfelijkheidsonderzoek

Erfelijkheidsonderzoek kan worden gedaan als er een vermoeden is dat borstkanker erfelijk is. Dit wordt vooral overwogen in de volgende gevallen:

Eén of meer naaste familieleden hebben borstkanker gehad.
Borstkanker is op jonge leeftijd ontdekt.
U heeft borstkanker in beide borsten gehad.
Borstkanker komt samen met eierstokkanker of prostaatkanker op jonge leeftijd in uw familie voor.
De borstkanker is ongevoelig voor hormonen en het eiwit HER2.

Conclusie

In Nederland krijgen vrouwen tussen de 50 en 75 jaar jaarlijks een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker.

Dit initiatief van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, beoogt vroege opsporing om de overlevingskansen te vergroten.

Mocht er een verdacht knobbeltje of een voorstadium van borstkanker ontdekt worden, dan kan de vrouw doorverwezen worden naar een polikliniek gespecialiseerd in borstkanker voor verdere diagnose en behandeling.

Met moderne technieken zoals tomosynthese wordt de zichtbaarheid van tumoren verhoogd.