Chemotherapie bij borstkanker

Bij borstkanker is chemotherapie een optie, zowel vóór als na de operatie. Deze behandeling kan helpen de kans op uitzaaiingen te verkleinen. In gevallen van uitgezaaide borstkanker kan chemotherapie bovendien de progressie van de ziekte vertragen en symptomen verlichten.

Lees hier meer over Wat is borstkanker?

Lees hier meer over de verschillende borstkanker behandelingen

Het effect van chemotherapie

Chemotherapie gebruikt cytostatica, medicijnen die kankercellen doden of hun deling remmen, en zich via het bloed door het lichaam verspreiden om kankercellen vrijwel overal te bereiken.

De behandeling omvat meerdere chemokuren waarbij je opeenvolgende dagen medicijnen ontvangt, gevolgd door een rustperiode voor lichamelijk herstel.

De volgende kuur start zodra je bloedwaarden stabiel zijn en de bijwerkingen beheersbaar. Overleg altijd met je arts voordat je voedingssupplementen neemt, omdat sommige supplementen de effectiviteit van de behandeling kunnen beïnvloeden.

Chemotherapie na de operatie

Als je een hoog risico hebt dat de borstkanker uitzaait, kan je arts aanvullende chemotherapie voorstellen na een borstsparende operatie of borstamputatie. Deze chemotherapie kan het risico op uitzaaiingen ongeveer halveren.

De inschatting van het risico op uitzaaiingen gebeurt op basis van de eigenschappen van de tumor en je leeftijd. Voor sommige soorten borstkanker kan een genprofieltest helpen bij het voorspellen van dit risico.

Chemotherapie start gewoonlijk enkele weken na de operatie of bestraling. Het aantal chemokuren en de duur van de behandeling, die meestal tussen de drie en zes maanden ligt, worden bepaald door je arts, afhankelijk van het uitzaairisico. Deze chemotherapie wordt bijna altijd toegediend via een infuus.

Chemotherapie voor de operatie

Soms is al voor de operatie duidelijk dat je aanvullend chemotherapie nodig hebt. In zulke gevallen kun je starten met chemotherapie en vervolgens de operatie ondergaan.

Voordelen van chemotherapie vóór de operatie zijn:

• De tumor kan verkleinen, wat de chirurg de mogelijkheid geeft om borstsparend(er) te opereren.
• Uitzaaiingen in de lymfeklieren kunnen verminderen of verdwijnen, waardoor een okselkliertoilet of bestraling van de lymfeklieren mogelijk overbodig wordt.
• Als er een vermoeden bestaat dat de borstkanker erfelijk is, kan tijdens de chemotherapie worden onderzocht of dit het geval is. Als erfelijke aanleg wordt bevestigd, kan dit invloed hebben op je keuze tussen een borstsparende operatie of een borstamputatie.

Belangrijk om te weten: er is geen verschil in overlevingskansen tussen chemotherapie vóór of na de operatie.

Chemotherapie voor en na de operatie bij borstkanker

Soms blijven er na de chemotherapie en operatie nog kankercellen over. In dat geval kan je arts aanbevelen om opnieuw chemotherapie te ondergaan na de operatie, wat je overlevingskansen kan verbeteren.

Chemotherapie bij uitgezaaide borstkanker

Bij uitgezaaide borstkanker kan chemotherapie helpen de ziekte te vertragen en symptomen te verminderen. Deze behandeling wordt voorgesteld als de uitzaaiingen niet reageren op hormoontherapie of snel groeien.

Chemotherapie kan via een infuus of in tabletvorm worden toegediend. Er bestaat geen universeel schema voor chemotherapie bij uitgezaaide borstkanker; de keuze voor een specifieke behandeling hangt af van factoren zoals de effectiviteit, verwachte bijwerkingen, en eerdere behandelingen. Je arts zal deze opties met je doornemen.

In de loop van de tijd kunnen kankercellen resistent worden tegen chemotherapie. Afhankelijk van de eigenschappen van de tumor en eerdere behandelingen, kun je mogelijk andere medicijnen krijgen of deelnemen aan klinisch onderzoek voor nieuwe therapieën.

Kwaliteit van leven tijdens chemotherapie

Je arts streeft ernaar je kwaliteit van leven zo hoog mogelijk te houden. Het is belangrijk dat de voordelen van de chemotherapie opwegen tegen de nadelen.

Als je de behandeling als te zwaar ervaart, bespreek dan de mogelijkheid om de chemotherapie aan te passen. Opties kunnen zijn: een lagere dosis, langere intervallen tussen de behandelingen, of het aanpassen van de medicatie.

Je hebt altijd het recht om de behandeling te stoppen als de nadelen te belastend worden. Bespreek met je arts wat voor jou het beste aanvoelt.

Borstkanker in een vroeg stadium

Bij borstkanker in een vroeg stadium, zoals stadium 1 en 2, kun je chemotherapie krijgen om de kans op terugkeer van de ziekte te verkleinen. Chemotherapie wordt soms voor de operatie gegeven om de tumor te verkleinen, en soms na de operatie om eventuele achtergebleven kankercellen te doden. Afhankelijk van kenmerken zoals hormoongevoeligheid en de groeisnelheid van de tumor, wordt de toediening en het soort chemotherapie bepaald. Adjuvante chemotherapie is een aanvullende behandeling die helpt om de overlevingskansen te verhogen door kankercellen die zich buiten de primaire locatie hebben verspreid, te bereiken en te vernietigen.

Wat bedoelt de arts met ‘stadium’?

Het stadium van borstkanker geeft de grootte en uitbreiding van de borsttumor aan, en of er uitzaaiingen zijn in de lymfeklieren of andere organen. Bijvoorbeeld:

• Stadium 1: De tumor is kleiner dan 2 cm zonder uitzaaiingen in de lymfeklieren of andere organen.
• Stadium 2: Variabel, afhankelijk van de grootte van de tumor (minder dan 2 cm tot meer dan 5 cm) en de aanwezigheid van uitzaaiingen in de nabijgelegen lymfeklieren, maar zonder uitzaaiingen in andere organen.
• Stadium 3: Kenmerkt zich door grotere of meer invasieve tumoren met uitzaaiingen in meerdere lymfeklieren, mogelijk tot boven het sleutelbeen, maar zonder uitzaaiingen in andere organen.
• Stadium 4: Deze fase duidt op metastasering, waarbij er uitzaaiingen van borstkanker zijn in andere delen van het lichaam.

Elk stadium vereist een specifieke behandelaanpak, waarbij de focus ligt op het beheersen van de ziekte en het behouden van een goede kwaliteit van leven.

Korte termijn bijwerkingen van chemotherapie bij borstkanker

Chemotherapie kan verschillende bijwerkingen veroorzaken, die variëren in type en ernst per persoon.

Veelvoorkomende bijwerkingen zijn:

• Vermoeidheid
• Infecties
• Bloedarmoede
• Kleine bloedinkjes
• Misselijkheid en braken
• Diarree
• Ontstekingen van het mondslijmvlies
• Haaruitval
• Hartklachten
• Klachten van slijmvliezen (in mond en/of vagina)
• Verkleuring van de urine
• Grieperig gevoel

Je arts, verpleegkundig specialist of verpleegkundige zal bespreken welke bijwerkingen je kunt verwachten en advies geven over hoe je hiermee kunt omgaan.

Als je chemotherapie krijgt die misselijkheid veroorzaakt, worden vaak ook medicijnen voorgeschreven om misselijkheid en braken te verminderen of te voorkomen.

Lange termijn bijwerkingen van chemotherapie bij borstkanker

Chemotherapie kan ook op de lange termijn bijwerkingen veroorzaken, waaronder:

• Vermoeidheid
• Geheugen- en concentratieproblemen
• Onvruchtbaarheid
• Klachten gerelateerd aan een vervroegde overgang
• Neuropathie in handen en voeten
• Hartfalen
• In zeldzame gevallen bloedziekten zoals leukemie en/of MDS

Bespreek de voor- en nadelen van chemotherapie met je arts

Als je in aanmerking komt voor chemotherapie, is het cruciaal om samen met je arts de voordelen en mogelijke bijwerkingen zorgvuldig tegen elkaar af te wegen.

Heb je twijfels over het ondergaan van chemotherapie, bespreek dit dan openlijk met je arts of verpleegkundig specialist. Samen kunnen jullie de beste beslissing maken voor jouw specifieke situatie.